ความสำคัญ

ความสำคัญของนิทานพื้นบ้าน

นิทานพื้นบ้านเป็นเรื่องที่เล่ากันอยู่ในท้องถิ่นต่างๆ ของไทย มีเนื้อหาหลากหลาย เช่น นิทานเล่าความเป็นมาของสถานที่ นิทานเกี่ยวกับสิ่งมหัศจรรย์ นิทานตลก นิทานผี ฯลฯ นิทานพื้นบ้านมีความสำคัญหลายประการ ดังนี้

๑.ให้ความเพลิดเพลิน ในโลกของความจริง เราอาจมีความทุกข์หรือมีปัญหามากมาย แต่ในโลกของนิทานทุกสิ่งสามารถเป็นไปได้ตามจินตนาการของเรา นิทานจึงทำให้เราเพลิดเพลินไปกับความมหัศจรรย์ต่างๆ ที่เราทำไม่ได้ในชีวิตจริง เช้า การเหาะเหินเดินอากาศ เวทมนตร์ ของวิเศษ หรือการแปลงกาย

๒.ให้กำลังใจในการดำเนินชีวิต ตัวเอกในนิทานหลายเรื่องมักประสบความทุกข์ยากลำบาก แต่ก็จะได้รับความสุขสบายในที่สุด เช่น นิทานชุดท้าวกำพร้าของคนอีสานซึ่งมีตัวเอกเป็นลูกกำพร้า ตัวเอกเหล่านั้นมักยากจน และอยู่อย่างอ้างว้าง ไร้ญาติมิตร แต่ในที่สุดก็มีโชค หรือมีผู้ให้ความช่วยเหลือจนมีความร่ำรวย ได้เป็นเจ้าเมืองในตอนจบ นิทานชุดนี้ เป็นนิทานที่ให้กำลังใจแก่ผู้ที่ดำรงชีวิตทุกข์ยากได้เป็นอย่างดี

๓.ให้คำอธิบายเกี่ยวกับปรากฏการณ์ธรรมชาติหรือที่มาของสถานที่และสิ่งต่างๆในท้องถิ่น เช่น เรี่องเมขลากับรามสูร อธิบายเกี่ยวกับการเกิดฟ้าแลบ ฟ้าร้อง ฟ้าผ่า รวมทั้งอธิบายถึงการเกิดของภูเขา เกาะ ทะเลฯลฯ นิทานเหล่านี้ทำให้เราเรียนรู้เกี่ยวกับธรรมชาติรอบตัวได้สนุกมากขึ้น ที่สำคัญทำให้เข้าและผูกพันกับท้องถิ่น ก่อให้เกิดความภาคภูมิใจในท้องถิ่น

๔.ให้ความสำคัญแก่วีรบุรุษประจำท้องถิ่นหรือประจำชาติ นิทานประเภทนี้ทำให้รู้จักวีรบุรุษบุคคลสำคัญที่ควรแก่การยกย่อง เชิดชู ก่อให้เกิดความภาคภูมิใจในความเป็นไทย เช่นนิทานเรื่องพระร่วงของชาวสุโขทัย พูดถึงความเป็นผู้นำของกลุ่มคนไทยว่ามีวาจาศักดิ์สิทธิ์

๕.ให้ข้อคิดและคติในการดำเนินชีวิต นิทานประเภทนี้มักสอนเรื่องกฎแห่งกรรมและคติธรรม ที่ว่า "ทำดีได้ดี ทำชั่วได้ชั่ว" เช่นเรื่องปลาบู่ทอง